De droom bewijst geen dromer—alleen dat dromen ís.
Wat wij de “dromer” noemen kan zelf onderdeel zijn van de droom.
Alleen het bewustzijn zelf—tijdloos, onveranderlijk, alle toestanden waarnemend—blijft on-gedroomd.

En misschien, zoals de wijzen zeggen:

“All phenomena are like a dream, a phantom, a shadow—
like dew or a flash of lightning; thus should you view them.”
— *The Diamond Sutra*

Wat Je Niet Bent, Maar Wat Is

Je bent niet jouw verhaal.

Niet jouw geslacht.

Niet jouw gedachten of gevoelens.

Zelfs niet “bewustzijn” als iets dat jij bezit.

Toch is er iets. Iets blijft.

Het is niet persoonlijk.

Het is niet onpersoonlijk.

Het is gewoon.

De Kracht van de “Zonder” Benadering

“Zonder gedachten, herinneringen, emoties, associaties, waarnemingen, of zelfs bewustzijn… hoe zou je weten dat je een man bent? Een vrouw? Een zelf?”

Deze vorm van onderzoek gaat niet over ontkenning omwille van de ontkenning—het is deconstructief zelfonderzoek. Elke “zonder” trekt een sluier weg, een steiger die het ego gebruikt om zichzelf te stabiliseren. Uiteindelijk wordt de geest gedwongen tot stilte—niet omdat het de waarheid heeft gevonden, maar omdat het zich niet langer kan vastklampen aan zijn gebruikelijke strategieën van weten.

En wat blijft er over?

Niet niets.
Niet een antwoord.
Maar een aanwezigheid, een stilte die niet kan worden uitgesproken—maar onmiskenbaar is.

—

Hier is de paradox die Stephen Wolinsky ons laat zien:

• We beginnen met het proberen te weten wat we zijn.
• Maar het enige dat gekend kan worden is wat we niet zijn—gedachten, rollen, gevoelens, verhalen.
• Naarmate er meer wordt weggenomen, blijft er een gevoel van zijn over—maar zelfs dat kan niet worden gevangen.

Dit leidt tot wat Wolinsky noemde: “Het Ik Zonder een Ik.” Het gevoel van zelf ontmanteld—niet vernietigd, maar onthuld als leeg van vorm, vol van aanwezigheid.

Een Oefening Geïnspireerd door Wolinsky

Probeer deze lijn van zelfonderzoek nu:

Vraag:

–  Zonder geheugen, hoe weet ik wie ik ben?
 – Zonder gedachten, ben ik nog steeds een man? Een vrouw?
– Zonder emotie, wie voelt er?
– Zonder gevoel, besta ik nog steeds?
– Zonder waarneming, wat blijft er over?
– Zonder bewustzijn—zelfs dat—wat blijft er?

Zit in stilte na elke vraag. Geef geen antwoord. Laat de afwezigheid dieper worden.

De geest kan proberen de stilte te vullen—keer gewoon terug naar het “zonder”.

Uiteindelijk kan de geest niet verder. Het geeft zich over.

Wat overblijft wordt niet “geweten” in de traditionele zin.
Het is aanwezigheid zonder centrum.
Bewustzijn zonder vorm.

Herinner je de ruimte die geen ruimte was, leeg en vol, waar er geen Ik was, en alleen het Ik dat er niet was herinnert het zich nu.

Govert van Ginkel

Dit artikel is geschreven door Govert van Ginkel. Govert is gespecialiseerd in Verbindend Communiceren en is binnen dit vakgebied actief als trainer, spreker, coach en mediator. Meer informatie over Govert vind je hier. Het actuele trainingsaanbod is hier te vinden.