Kan Europa tegelijk beide kanten op?

Europa staat op een kruispunt.

Aan de ene kant: een competitief economisch model geworteld in het kapitalisme – gericht op winst, groei en marktdominantie.
Aan de andere kant: dringende oproepen voor een sociaal contract dat welzijn, rechtvaardigheid en inclusie garandeert – en een Green Deal gericht op het regenereren van onze planeet en het veiligstellen van onze toekomst.

Maar kan Europa echt beide kanten op? Of sluit het een het ander uit?

Het probleem met “concurrentievermogen”

Ons huidige idee van concurrentievermogen is nauw verbonden met het kapitalistische streven naar:

• Winst maximaliseren
• Concurrenten overtreffen
• Groei boven welzijn stellen

Deze logica heeft geleid tot een competitief sociaal contract – waarbij sociaal beleid wordt beoordeeld op economische “efficiëntie” in plaats van op het vermogen om gemeenschap, zorg of waardigheid te bevorderen.

Waarom dit de Green and Social Deal ondermijnt

Omdat wanneer concurrentievermogen de agenda bepaalt:

• Winst belangrijker is dan planeet: Groene initiatieven worden onderhandelbaar of aan de kant geschoven.
• Sociale rechtvaardigheid komt op de tweede plaats: de focus verschuift naar productiviteit, niet naar mensen.
• Welzijn wordt opgeofferd voor winst op korte termijn: het sociaal contract rafelt.

Het resultaat? Een verdeeld Europa dat worstelt om zijn beloften na te komen – zowel sociaal als ecologisch.

Dus, kan Europa het allebei?

Niet zonder het concurrentievermogen zelf te heroverwegen.

Wat als we het herformuleren als:
“Het collectieve vermogen om in menselijke behoeften te voorzien binnen planetaire grenzen, en tegelijkertijd gedeeld welzijn en ecologische veerkracht op te bouwen.”

Dit regeneratieve concurrentievermogen zou prioriteit geven aan:

• Samenwerking boven dominantie
• Welzijn van de gemeenschap boven bedrijfswinsten
• Langetermijnveerkracht boven kortetermijngroei

Een nieuwe Europese visie

Europa kan het goede voorbeeld geven – door verder te gaan dan een nulsomspel en te streven naar een collaboratieve, op het leven gerichte economie.

Dit betekent:

• Economische macht democratiseren
• Ecologische grenzen in het beleid verankeren
• Sociale contracten ontwerpen die mens en planeet evenveel waarderen

Alleen dan kunnen de Green Deal en het Sociaal Contract elkaar echt versterken – en een rechtvaardige, duurzame toekomst voor alle Europeanen creëren. De keuze voor Europa is duidelijk: doorgaan met de oude race of succes herdefiniëren voor een bloeiende, regeneratieve toekomst.

Govert van Ginkel

Dit artikel is geschreven door Govert van Ginkel. Govert is gespecialiseerd in Verbindend Communiceren en is binnen dit vakgebied actief als trainer, spreker, coach en mediator. Meer informatie over Govert vind je hier. Het actuele trainingsaanbod is hier te vinden.