Tijd om ‘Concurreren’ te Herdefiniëren – Voor Mens en Planeet

Veel gesprekken over de toekomst van Europa — of het nu gaat om de Green Deal, het Nieuwe Sociale Contract of de Rechtvaardige Transitie — blijven gevangen in een verouderd denkkader:

Concurrentievermogen.

Maar wat betekent dat vandaag de dag nog écht?
En belangrijker nog: wat kost het ons?

Onze opvatting over concurrentie is nog steeds geworteld in het kapitalisme — een systeem dat de economie ziet als een race naar groei, winst en marktdominantie.
Die logica heeft niet alleen onze markten gevormd, maar ook ons sociale contract — dat steeds minder draait om zorg voor elkaar, en steeds meer om het produceren van ‘productieve burgers’ die mee kunnen doen in de race.

Zelfs ons sociale beleid wordt vaak beoordeeld op hoe goed het de economische concurrentie ondersteunt — in plaats van hoe goed het gezondheid, verbondenheid of waardigheid bevordert.

En dáár gaat het mis:
Een competitief sociaal contract ondermijnt precies het sociale deel van dat contract — en maakt het vrijwel onmogelijk om de beloften van de Europese Green Deal waar te maken.

Waarom?
Omdat winst en macht altijd voorrang krijgen.
En wanneer klimaat, rechtvaardigheid of welzijn die winsten bedreigen, worden ze terzijde geschoven.

Wat als we het hele begrip ‘concurrentie’ opnieuw zouden definiëren?

Stel je voor dat we het zouden herformuleren als:

“Het collectieve vermogen om menselijke behoeften te vervullen binnen planetaire grenzen, terwijl we gedeeld welzijn en ecologische veerkracht opbouwen.”

Beleid zou dan beloond worden als het:

• Samenwerking boven dominantie stelt
• Herstel boven uitputting kiest
• Gemeenschappelijk eigenaarschap boven schaalvergroting plaatst
• Langetermijnwelzijn boven kortetermijnwinst stelt

Dat is wat we ‘regeneratief concurrentievermogen’ zouden kunnen noemen — geen race naar de top, maar een gedeelde inzet voor een toekomst waarin iedereen kan floreren.

Europa staat voor een keuze:

➤ Doorgaan met extractieve competitie — en toekijken hoe samenleving én planeet verder uiteenvallen.
Of
➤ Wereldwijd leiderschap tonen in het ontwikkelen van een post-competitief, collaboratief sociaal contract — waarin de Green Deal en het Sociale Contract elkaar versterken in plaats van beconcurreren.

Laten we stoppen met vragen hoe we voorop kunnen blijven lopen,
en beginnen met de vraag:
“Hoe leven we goed, samen, binnen onze grenzen?”