Wat doe je als je samen door de mist loopt en niemand de juiste weg weet?
Iedereen heeft wel een mening ergens over en is overtuigd van zijn eigen gelijk. In zijn autobiografie schrijft Benjamin Franklin (1706-1790), medeopsteller van de Amerikaanse onafhankelijkheids- verklaring en Grondwet, hierover “Net als een reiziger in de mist: hij ziet iedereen die zich een eindje vóór of achter hem op de weg bevindt omwikkeld in een deken van mist, evenals de boeren op de akkers erlangs. Maar vlakbij ziet hij alles helder, hoewel hij net als iedereen in de mist loopt.” Lopend in de mist zou je tot de conclusie kunnen komen dat wat jij helder kunt zien de werkelijkheid is en dat anderen, met een ander perspectief, het bij het verkeerde eind hebben. Toch is jouw zicht net zo beperkt als dat van anderen. Je hebt daarom elkaar nodig om de volledige werkelijkheid te kunnen zien.
Als de meningen verdeeld zijn
Nog meer dan anders lijkt dit waar in een maatschappij die onder druk staat. Een maatschappij die onder druk staat van de gevolgen van klimaatverandering, een pandemie en daardoor een beperking van de vrijheid, stijgende kosten in de gezondheidszorg en vergrijzing, om maar een paar zaken te noemen. De meningen zijn sterk verdeeld en er is onenigheid over de juiste oplossing. Een dergelijke druk, vergroot door de onderlinge strijd, zorgt voor een grotere afstand tussen de voor en tegenstanders van maatregelen die juist bedoeld zijn om samen verder te komen. Er is geen sprake van een maatschappelijke dialoog maar van een debat. Het is een strijd, een verbaal gevecht, met het doel dit in het voordeel van de ene of andere mening te beslechten.
Dialoog of debat
Gek toch eigenlijk, want onder druk zou je zeggen dat we elkaar juist nog meer nodig hebben. Wellicht is dat ook wel waar het debat om gaat. Het winnen van het gevecht heeft tot doel dat iedereen aan dezelfde kant komt te staan, zodat we samen verder kunnen. Een debat is dan echter wel de minst nuttige en vreemde vorm om dit te bereiken. Ik heb nog geen gevecht gezien waarbij de verliezer vrijwillig en met plezier aan de kant van de winnaar komt te staan en zich vervolgens van harte voor dat andere standpunt inzet. Dat is ook wel erg lastig als de gemoederen daarvoor zo verhit zijn geweest en men elkaar als tegenstander is gaan zien.
Anders samenwerken
Het is denk ik tijd om niet alleen bij de maatschappelijke ontwikkelingen stil te staan, maar ook eens te kijken of we daar niet op een andere manier mee om moeten leren gaan. Het oude model werkt duidelijk niet goed meer en we zijn aan een ander toe. Niet een model uit het verleden want dat zou een stap terug zijn. Ook dat werkte uiteindelijk niet goed meer en is de reden waarom we het anders zijn gaan doen. We zullen door moeten groeien naar een nieuw model van samenwerking.
Af- of aanhaken
Als mensen zich niet meer bij de ontwikkelingen betrokken voelen haken ze af. Er is dan ook weinig reden meer om je aan de afspraken, die bij de ontwikkelingen horen, te houden als jou niets daarover is gevraagd. Geen stem hebben, niet gehoord worden, leidt tot rebels gedrag. Het ligt daarom voor de hand dat als we samen iets willen bereiken, we samen afspraken moeten maken, de betrokkenheid moeten vergroten en een nieuwe vorm van samenwerking noodzakelijk is.
Praktische invulling
Maar wat kun je daar nu allemaal zelf mee? Ik denk dat we weer eigenaar moeten worden van onze dialoog. Het gaat eenvoudig weg om het gesprek dat we met elkaar hebben met de mensen om ons heen. Het gesprek met familie, vrienden, buren en collega’s bijvoorbeeld. Begin het gesprek in de wetenschap dat we allemaal in de mist lopen en niemand de wijsheid in pacht heeft. Verlies jezelf niet in een debat met voor of tegenstanders van een mening. Wordt in plaats daarvan een brug tussen mensen door te luisteren, de perspectieven te begrijpen en de overeenkomsten te zoeken. Dat is een begin om samen verder te komen. Het is geen strijd om de juiste visie. Niemand ziet de hele puzzel. Daarom is het eerder een zoektocht naar hoe de puzzel er werkelijk uitziet. Dat vraagt om nieuwsgierigheid want alle perspectieven zijn nodig. Het gaat er om samen de puzzel te leren maken. Het is namelijk de puzzel van ons allemaal!
“De enige manier waarop de hele waarheid naar boven komt … is door tegenstellingen te verzoenen en te combineren.” – John Stuart Mill, On Liberty
Lees tip: Jonathan Haidt – The Righteous Mind
Vind je het moeilijk om jouw positieve bedoeling te verwoorden? Kijk dan eens naar de gevoelens- en behoeftenkaart die je gratis kunt downloaden. Klik hier.
Govert van Ginkel
Dit artikel is geschreven door Govert van Ginkel. Govert is gespecialiseerd in Verbindend Communiceren en is binnen dit vakgebied actief als trainer, spreker, coach en mediator. Meer informatie over Govert vind je hier. Het actuele trainingsaanbod is hier te vinden.
Introductie-avond Verbindend Communiceren
Ben je geïnteresseerd in Verbindend Communiceren maar weet je nog niet goed of het voor jou genoeg kan betekenen? Kom dan gerust naar de Introductieavond!
meer infoInspiratie
Schrijf je in voor de ‘Verbindend Communiceren Inspiratienieuwsbrief’